Page 20 - Kıbrıs Manşet

20 ANALİZ Perşembe, 12 Eylül 2019

Riyad'ın ekonomik hamlesi bölgeye ne getirecek?

Suudi Arabistan Enerji Bakanlığına Prens Abdülaziz bin Selman'ın atanması, bir

taraftan ekonomi cephesinde radikal kararlar alınacağına işaret ederken, diğer taraftan
Selman ailesinin Suudi rejimi içerisinde gittikçe kök saldığının da göstergesi.

İstanbul

Eylül ayının ilk haftasında ya-
yınlanan kraliyet kararnameleri
uluslararası kamuoyunun dik-
katinin yeniden Riyad’a çevril-
mesine yol açtı. Bu
kararnamelerin ilkiyle, daha
önce enerji bakanlığı bünye-
sinde bulunan bazı hususlar
yeni ihdas edilen tabii kaynaklar
bakanlığı bünyesine alınarak
Enerji Bakanı Halid Falih’in yet-
kileri kısıtlandı. Geçtiğimiz
pazar günü yayınlanan yeni bir
kraliyet kararnamesiyle de
Enerji Bakanı Halid Falih görev-
den alınarak yerine Kral Sel-
man’ın 59 yaşındaki oğlu Prens
Abdülaziz bin Selman atandı. Bu
yeni durum, bir hanedan üyesi-
nin enerji bakanlığına atanması
yönüyle, Suudi Arabistan tari-
hinde bir ilki temsil ediyor.
Çünkü bu atama ile Abdülaziz
bin Selman, Suudi petrol endüs-
trisinin kuruluşundan bugüne
kadar görev yapan beş enerji
bakanı arasındaki ilk ve tek ha-
nedan üyesi oldu.

Suudilerin Ortadoğu genelin-
deki otoriter rejimleri fonlamayı
kesmesi, yakın gelecekte bu re-
jimlerin istikrarı ve bölge gene-
lindeki statüko için en büyük tejiler içerisinde en büyük önem müz boğazından geçen petrole demokrasi, özgürlükler ve insan de içeren toplumsal unsurlara
sorunu teşkil edecektir. Yemen savaşına verildi. Suudi bağlı olduğundan) İran’ın Hür- hakları temelli değişim taleple- sahipti. Tüm bunlarla birlikte
Bu atama bir taraftan eko- Arabistan’ın kurulduğu 1932 yı- müz üzerindeki hegemonyasın- rini engellemek için Arap Ba- Vizyon 2030’un en önemli he-
nomi cephesinde radikal karar- lından itibaren ülke güvenliği için dan kurtulmak için son yıllarda harı’nın başlangıcında büyük defi, halihazırda yüzde 90 ora-
lar alınacağına işaret ederken, en büyük tehdidin kaynağı olan petrol taşıma güzergâhını Kızıl- umutlarla oluşturulan statü- nında petrole bağımlı olan ülke
diğer taraftan Selman ailesinin olarak kabul ettiği Yemen’de deniz’e doğru yönlendirmeleri, kocu BAE-Suudi Arabistan itti- ekonomisini bu bağımlılıktan
Suudi rejimi içerisinde gittikçe Suudi Arabistan lehine kalıcı bir Kızıldeniz’i ve Bab el-Mendeb fakı da ortasından çatladı. Tüm kurtararak sürdürülebilir bir
kök saldığının da göstergesi politik düzen kurmak, -eğer ya- boğazını ülke güvenliği için bu gelişmeler olurken ülke eko- ekonomik büyümeyi yakala-
oldu. Daha önce ABD Büyükel- pılabilseydi- Muhammed bin önemli bir güzergâh haline ge- nomisinde reformist bir eğilim maktı. Riyad yönetimi, Vizyon
çisi olan Halit bin Selman’ın Selman’ı ülkede dedesi Kral Ab- tirdi. sergilemek, Yemen savaşında 2030 belgesinde de öngörül-
Şubat 2019’da savunma bakan dülaziz gibi bir “kahraman” ya- alınan bu yenilginin domino et- düğü gibi, gelecekte petrol ge-
yardımcılığına atanması ve geç- pabilirdi. Arap Baharı sürecinde İran kisi yaratarak Suudilerin Orta- lirlerinin ekonomide çok az rol
tiğimiz hafta Abdülaziz bin Sel- yanlısı Husilerin Yemen’in doğu siyasetindeki ağırlığını yok oynayacağı gerçeğini kabul
man’ın enerji bakanlığına Tarihsel olarak Yemen’e önemli bir bölümünde kontrolü etmesi tehlikesini bertaraf etmiş görünüyor. Belgenin or-
atanması, son dönemde Sel- dönük Suudi stratejisi Yemen’i ele alması zaten Suudilerde etmek için seçilen bir yol. taya koyduğu başka bir husus
man ailesinin Suudi rejimi içinde zayıf ve bölünmüş tutmak şek- ciddi bir güvenlik endişesine yol ise Suudi ekonomisinin yakın
artan ağrılığını gösteriyor. linde gelişti. Öyle ki Suudi Ara- açmıştı. Ülke tarihinin en önemli Vizyon 2030 gelecekte liberalleşmesinin he-
bistan’ın kurucusu Kral ulusal güvenlik sorunu olarak Aslında Arap Baharı süreci defleniyor olması. Mayıs 2016
Tüm bu yaşananların Suudi Abdülaziz 1953 yılındaki vefa- Yemen meselesine eğilmeyi ve Suudi Arabistan’da rantiyerizme tarihinde Vizyon 2030’un tanı-
Arabistan-Birleşik Arap Emir- tından kısa bir süre önce çocuk- Güney Arabistan’da İran’ı den- dayanan ekonomik düzeni de- tıldığı basın toplantısında su-
likleri (BAE) ittifakının Yemen’de larını etrafına toplamış ve onlara geleyerek bu sorunu kökten ğiştirmek için kararlı adımlar at- numu yapan Veliaht Prens
yaşadığı yenilgiden ve arala- “Yemen’i zayıf tutun” diye vasi- çözmeyi Suudi tahtı üzerindeki maya zorlayan birtakım Muhammed bin Selman, vizyo-
rında oluşan çatlağın hemen yette bulunmuştu. Arap yarı- hakkını garantilemek için en et- gelişmeleri de açığa çıkarmıştı. nun üç teması olduğundan bah-
peşinden gelmesi, Riyad’ın dış madasının en kalabalık, nüfusu kili yol olarak gören Muhammed Bu süreçte Riyad yönetimi 2016 setmişti: Gelişen bir ekonomi,
politikada yaşadığı kayıpları en hızlı artan ve en yoksul ülkesi bin Selman, 2015 yılında yılının başlarında ekonomiyi çe- iddialı bir ulus ve dinamik bir
ekonomiye dair düzenlemelerle Yemen’de devlet sisteminin Yemen’e dönük askeri müdaha- şitlendirmeye, kamu sektörünü toplum.
telafi etme çabası olarak yo- çökmesini ya da bölgesel bir ra- lenin mimarı olarak ön plana rasyonalize etmeye, sübvansi-
rumlanıyor. kibin (1960’lı yıllarda Mısır’ın, çıktı. Fakat BAE ve Suudi Ara- yonları kademeli olarak ortadan Suudi yönetimi Vizyon 2030
2010’lu yıllarda İran’ın) Yemen bistan öncülüğünde başlatılan kaldırmaya, özel sektörü teşvik çerçevesinde ülkenin endüstri-
Muhammed bin Selman’ın üzerinde nüfuz sahibi olmasını, ve dört yılı aşkın süredir devam etmeye ve genel olarak ülkenin yel kapasitesini en üst düzeye
Suudi tahtını garantileyecek üç Riyad büyük bir ulusal güvenlik eden Yemen’e yönelik askeri ekonomik altyapısını yeniden çıkarmak için büyük yatırımlar
stratejisi meselesi olarak görüyor. Çünkü müdahalede Muhammed bin yapılandırmaya yönelik yapısal planlanmış, (GSMH’ye toplam
Selman bin Abdülaziz’in 2015 Yemen, güneyi boyunca uzanan Selman’ın hesaplar tutmadı. reformlar içeren geniş ölçekli bir katkısı yüzde 4 gibi çok küçük
yılında Suudi tahtına oturma- sorunlu sınırları, Kızıldeniz, Hint Ortaya çıkardığı onca ekonomik proje olarak “Vizyon 2030” bir orana tekabül eden) özel
sıyla birlikte Suudi hanedanı okyanusu ve Bab el-Mendeb maliyete ve Yemen’den yansı- isimli bir planı kamuoyuna du- sektörünün ekonomideki ağırlı-
içerisinde profili hızla yükselen boğazındaki stratejik konumu, yan insani kriz manzaralarının yurdu. Bir ekonomik reform ğını artıracak teşvik programları
Muhammed bin Selman bu sü- hızla artan dinamik nüfus yapı- Suudilerin uluslararası itibarına planı olmakla birlikte, Vizyon düzenlenmiştir. Bu amaçla,
reçte, Suudi tahtını garantile- sıyla Suudi Arabistan açısından vurduğu darbeye rağmen 2030 sanat, eğlence, spor ve 2030 yılana kadar, turizm gelir-
mek için üç temel strateji ciddi bir tehdit kaynağına dönü- Yemen savaşında kaybedildi. Bu sivil toplum örgütlerinin teşvik lerinin ülke GSMH’sine katkısını
geliştirdi: Yemen savaşı, Vizyon şebilme potansiyeline sahip. süreçte sadece Yemen savaşı edilmesinin yanı sıra Suudi ulu- yüzde 18’e çıkarmak için NEOM
2030 ve “ılımlı İslam”. Bu stra- Suudilerin (tüm servetleri Hür- kaybedilmedi, Ortadoğu’daki sal kimliğinin takviye edilmesini adı verilen kapsamlı bir turizm