Page 16 - Kıbrıs Manşet

16 YAŞAM Çarşamba, 4 Mart 2020

Depresyona sürükleyen 7 hastalık

Genellikle ruhsal problemlerden hastalıkla birlikte ortaya çıkması ise tab-
kaynaklanan depresyon, bazı hasta- loyu daha da kötüleştiriyor.
lıklarla da tetiklenebiliyor. Hastalık- Hastalıkların yarattığı problemlere
lar hem beyin kimyasında yaptığı depresyon eklenmesinin, hem söz ko-
bozulmalarla hem de ruhsal yapıya nusu hastalığın hem de depresyonun te-
bindirdiği ek yükle depresyona yol davisini güçleştirdiğini belirten Tan,
açıyor ve mevcut hastalığın tedavi- “Hasta depresif ruh halinin yarattığı ka-
sini zorlaştırıyor ramsarlık, ümitsizlik ve çaresizlik duygu-
suyla hastalığının iyileşemeyeceği
Her 4 kişiden biri, hayatının bir döne- düşüncesine kapılarak tedaviden uzak-
minde depresyon yaşıyor. Mutsuzluk, laşabilir” dedi.
keyifsizlik, yorgunluk, halsizlik veya Dr. Tan, en çok depresyon nedeni olan
enerji kaybı, değersizlik hissi ve-veya hastalıkları ise şöyle sıraladı:
suçluluk duygusu, dikkat ve konsantras- Felç-İnme: Felç sonrası depresyon gö-
yon bozukluğu, kararsızlık, uykusuzluk rülme sıklığı % 50’dir. Özellikle erkek-
veya aşırı uyuma, tüm aktivitelerde be- lerde daha sık görülür. El ve ayaklar gibi
lirgin ilgi ve zevk azalması, tekrarlanan bedeninin önemli bölümlerini istediği gibi
ölüm veya intihar düşünceleri, belirgin kullanamamak fiziksel olduğu kadar,
kilo kaybı veya alımı, cinsel istek azlığı, duygusal problemler de yaratır. Birilerine
sertleşme sorunları veya adet düzensiz- bağımlı olmak düşüncesi, yetersizlik
likleri, kaygı, endişe ve panik atak dep- hissi ve bu durumdan yoğun derecede
resyonun belirtileri arasında. utanmak riski arttır.
Bu belirtiler hemen her gün yaşanıyor Parkinson hastalığı: Parkinson beyin- mesine neden olur. varsa depresyon atlanıyor.
ve 2 haftadan uzun sürüyorsa depres- deki dopamin dengesizliğiyle oluşur. Do- Depresyonun bu hastalıkların seyrini 2. Kişi, tek bir hastalıkla uğraşırken
yondan bahsediliyor. pamin aynı zamanda kişinin mutluluk ve kötüleştirdiğini ve tedaviyi zorlaştırdığını başıma başka bir iş açmayayım diye
Depresyonun vücutta etkilemeği keyif alması ile ilgili hormondur. Bu ne- vurgulayan Tan, bu nedenle ilgili hastalı- başka hekime başvurmaktan uzak du-
bölge yok gibi. Hastalığın özellikle hor- denle, Parkinson rahatsızlığı olan her iki ğın tedavisine ek olarak psikiyatrik açı- ruyor veya korkuyor. Hastalığına odak-
mon dengesini vurduğunu belirten Psiki- hastanın birinde depresyon görülebilir. dan da değerlendirilmesi ve depresyon landığından, maddi ve sosyal imkanları
yatrist-Psikoterapist Yrd. Doç. Dr. Emre Multiple Skleroz: Beyindeki plakların belirtileri varsa psikiyatrik tedavi alın- farklı bir tedavi almaya elverişli olmaya-
Tan, depresyonda; serotonin, noradrena- tutulum yerlerine bağlı olarak psikiyatrik ması gerektiğini sözlerine ekledi. biliyor. Ayrıca depresyonun kendisi, istek
lin ve dopamin gibi sinir sistemiyle ilgili rahatsızlıklara yatkınlık artar, % 30 ora- Psikiyatrist Tan, kanser, MS, Parkinson kaybı yarattığından hasta yeni bir mua-
hormonlarda düzensizlikler oluştuğunu nında depresyon görülür. gibi hastalıklarla birlikte gelişen depres- yene veya tedavi almak istemiyor.”
söyledi. Tiroid hastalıkları: Tiroid hormonlarının yonun mutlaka tedavi edilmesi gerekti-
Testosteron, östrojen ve progesteron azlığında % 50 oranında depresyon gö- ğine vurgu yapıyor. Peki, Türkiye’de bu SORUN NASIL ÇÖZÜLÜR?
gibi cinsel sağlığı ilgilendirenlerin yanı rülebilir. Halsizlik, yorgunluk, dikkat azal- hastalıklarla mücadele eden hastalara Türkiye’de kronik hastalıkları olanlara
sıra tiroid hormonlarından, insüline kadar ması ve iştah değişiklikleri gibi belirtiler yeterli oranda psikolojik destek veriliyor yönelik psikolojik hizmetlerin iyileştiril-
pek çok hormonal düzensizlikler de daha sık yaşanır. mu? Dr. Tan’ın cevabı şöyle: “Kronik has- mesinde temel amacın, hekimleri ve
depresyona bağlı gelişebiliyor. Vücudun Kalp krizi: Yaş ve cinsiyete bağlı olarak talığı olanların mevcut tedaviye ek ola- hastaları bilgilendirmek olduğunu söyle-
savunma sisteminde de harabiyet oluş- farklı sonuçlar olmakla birlikte, kalp krizi rak, gerekli görülürse psikolojik tedavi yen Yrd. Doç. Dr. Emre Tan, “Medya veya
turan depesyonda; gripten, alerjik so- geçirenlerin % 30’unda depresyon görü- almalarını öneririm. Fakat bu durumun diğer unsurlarla birlikte, bilgilendirici top-
runlara kadar pek çok hastalığa yatkınlık lür. ülkemizde uygulandığı pek de söylene- lantılar ve eğitimler bu konuda yardımcı
oluyor ve hastalıkların iyileşme süresi Kanser: Özellikle pankreas, ağız- mez. Bunun nedenini ikiye ayırabiliriz: olabilir. Ayrıca, en azından üniversite ve
uzuyor. boğaz ve meme kanserlerinde depres- Kişinin yaşadığı rahatsızlıkla ilgili heki- diğer büyük hastanelerde psikiyatrik
Başka fiziksel sorunu olmayanlarda yon sıktır. min bilgili olması ve psikiyatrik muaye- konsültasyon birimlerinin daha aktif kul-
bile yaşam enerjisini ve kalitesini önemli Demans-Bunama: Depresyon sıkça neye yönlendirmesi gerekir. Hekimin iş lanılması için düzenlemeler yapılmasını
ölçüde etkileyen depresyonun önemli bir görülür ve demansın daha da kötüleş- yükü fazla veya bu konuda bilgi eksikliği önerebilirim” diyor.

Aşk her zaman mutlu eder mi?

Sağlıklı aşk insanı mutlu ediyor, bir görme kusuru” olarak nitelendirdiği
hoşgörüyü ve yaşam enerjisini artı- aşkı, “insanın sevebilme ve üretme kap-
rıp zindelik veriyor. Yani hem be- asitesinin psikolojik yatırımı” olarak ta-
deni, hem ruhu besliyor. Ama bir de nımlıyor ve devam ediyor:Açıklama
“ya benimsin, ya toprağın” diyenler “Çünkü insan sevgi üreterek, sevilmek
var ki, bunların hastalıklı aşkları ta- gereksinimini doyurmak ister. İşte bu
raflara mutluluk yerine trajedi yaşa- süreçte; yaşarken sıkıntı verse de yüre-
tıyor. Tutkuyla başlayan aşklar ğimizi titreten, aklımızı meşgul eden ve
bazen ölümle sonuçlanıyor, ölen sürekli yaşamak isteyeceğimiz duygu
taraf da genellikle kadın oluyor. olarak karşımıza çıkan aşk, geçici bir
görme kusurudur. Hayal edilenle gerçek
Aşk, yaşam enerjisi üzerinde çok arasındaki fark anlaşılıncaya kadar geçen
önemli etkiye sahip en güçlü duygular- süreyi kapsar. Aynı zamanda olağanüstü
dan biri. Yüzyıllardır insanlığı meşgul bir kaynaşma halidir.”
eden konular arasında. Peki aşk neden
bu kadar etkili, vücutta neleri değiştiri- AŞK VÜCUDUMUZA NELER YAPIYOR?
yor, “ayakları yerden kesen aşk” nasıl Aşk sadece duygusal değil aynı za-
oluyor da patolojik bir hal alıyor ve şid- manda fizyolojik bir süreç. Araştırmalara
dete dönüşüyor? göre, aşık olan kişinin beynindeki kan keyif veren dopamin, oksitosin, prolak- ve coşkulu oluyor, çalışmaktan keyif alı-
akışı değişiyor. Ellerde titreme, terleme, tin, noradrenalin ve feniletilamin madde- yor, agresifliği azalıyor, hoşgörüyü artı-
"AŞK GEÇİCİ BİR GÖRME KUSURUDUR" kalp çarpıntısı, nefes alışverişinde artma, lerinin salgıları artıyor. rıyor. Ancak bu olumlu etkilerin
14 Şubat Sevgililer Gününde aşkın tükürük salgısının azalması, yüzün so- SAĞLIKLI AŞK MUTLU EDER, BAĞIMLI görülmesindeki anahtar nokta aşkın
abc’sini ntv.com.tr’ye anlatan İstanbul luklaşması veya kızarması gibi bedensel AŞK DEPRESİF sağlıklı olması. Çünkü sağlıklı aşk kişiyi
Florence Nightingale Hastanesinden tepkimeler gözleniyor. İnsan beyni için Psikolog Ünveren’in anlattıklarına mutlu ederken, bağımlı aşk depresif ya-
Uzman Psikolog Gizem Ünveren, “geçici bir çeşit haz kaynağı, haz, mutluluk ve göre, aşık olan kişi öğrenmeye daha açık pıyor.

( (

(