Atina Meis için ABD - AB kapısında

Türkiye'nin Girit ve Rodos ve Meis arasında sismik araştırmak yürütmek için ilan ettiği Navtex,Yunanistan'da infial yarattı. 

Oruç Reis sismik araştırma gemisinin çalışmaları nedeniyle Türkiye, 2 Ağustos'a kadar geçerli olmak üzere Akdeniz’de Navtex ilan etti. Oruç Reis'in çalışmalarına Ataman ve Cengizhan açık deniz destek gemilerinin de eşlik edeceği belirtildi. Türkiye, daha önce tatbikat ve oşinografik çalışmalar için de Navtex ilan ettiği bölgede Barbaros Hayrettin Paşa Sismik Araştırma Gemisi de Ocak 2019'da 3 gün çalışma yürütmüştü. Meis adası güneyi ve Rodos doğusunu kapsayan bölge, Ankara'nın Birleşmiş Milletler'e deklare ettiği kıta sahanlığı sınırlarına göre, Türkiye'nin yetki alanında bulunuyor. 

MEİS NEDEN ÖNEMLİ

Yunanistan'ın Türkiye'nin deniz yetki alanlarını gaspeden tezlerinin merkezinde Meis Adası bulunuyor. Atina, on kilometrekarelik alana sahip Meis Adası’nı gerekçe göstererek, Türkiye'nin 104 bin kilometrekarelik deniz yetki alanını çalmaya çalışıyor. Yunan tezlerine göre, Meis Adası ile hemen yanındaki Karaada ve Fener Adası bir takımada oluşturuyor ve bu adaların kendilerine has bir Münhasır Ekonomik Bölgesi (MEB) var. Bu tezden hareketle Yunanistan, Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) ve Mısır ile anlaşmalar yaparak Türkiye'nin doğal hakkı olan bölgeyi gaspetmeye çalışıyor. Anadolu sahillerine yalnızca iki kilometre uzaklıkta yer alan Meis Adası'na en yakın Yunan Adası Rodos ise 116, Yunan ana karasına ise 580 kilometre uzaklıkta bulunuyor. Ayrıca “takımada”nın diğer iki adası Karaada ve Fener adasının da egemenliği tartışmalı. Öte yandan Mısır'ın da kendi deniz yetki alanının gaspı anlamına gelen böyle bir anlaşmaya sıcak bakmadığı biliniyor. 

ZİYARETİ YARIDA KESTİ

Türkiye'nin Navtex ilanından sonra alarma geçen Atina, Avrupa ülkeleri ile ABD nezdinde diplomatik girişimlerde bulundu. Türkiye'nin Aksaz Üssü'nden 17 Türk savaş gemisi hareket ettirdiği ve Türk savaş uçaklarının bölgede uçtuğu iddialarını ortaya atan Yunan medyası, savaş tamtamları çalmaya başladı. Yunan basınında yer alan haberlere göre Navtex'in ilan edildiği saatlerde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi(GKRY)'nde bulunan Yunan Genel Kurmay Başkanı Konstantinos Floros, ziyaretini yarıda keserek ülkesine döndü ve orduda yaz tatillerini askıya aldı. 

YAPTIRIM İSTEDİ

Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis, ilan edilen Navtex’in, “Türkiye’nin Yunanistan, Kıbrıs (Rum Kesimi) ve AB’ye karşı saldırgan eylemlerinin yeni bir halkası olduğunu” öne sürdü. Miçotakis, “Yunanistan özgüven ve hazırlılık içinde tüm gelişmeleri izliyor. Yunanistan’ın ve Kıbrıs’ın (Güney Kıbrıs'ı kastediyor) egemenlik haklarından şüphe etmek, AB’nin egemenlik haklarından şüphe etmek demektir. Müttefiklerimizin desteğini umuyoruz. Türkiye yanlış yol seçiyor. Bu istikamette devam ederse tek yol AB’nin yaptırım uygulamasıdır” şeklinde konuştu.

Yunan yetkililer NATO ve Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) nezdinde de girişimde bulundu. Yunan Dışişleri Bakanlığı “Türkiye'nin yeni bir yasadışı Navtex yoluyla Akdeniz'de atacağını duyurduğu adım bölgemizdeki tansiyonu yükseltecek bir girişimdir. Bu durum Türkiye'nin uluslararası hukuku ve deniz hukukunu ihlal etmedeki ısrarını göstermektedir” açıklaması yaptı.

YUNANİSTAN HER ZAMANKİ 'LİMANA' SIĞINDI

Öte yandan ABD Savunma Bakanı Mark Esper'i arayan Yunan Savunma Bakanı Nikos Panagiotopoulos, son gelişmelerle ilgili bilgi verdi. Görüşmeye ilişkin ABD Savunma Bakanlığı'ndan (Pentagon) yapılan yazılı açıklamada, görüşmede ABD ve Yunanistan arasındaki “güçlü savunma işbirliği” ele alındı. ele alındığına işaret edilen açıklamada, geçen ekim ayında ABD-Yunanistan Ortak Savunma İş Birliği Anlaşmasının güncellenmesinin iki ülke arasındaki ortaklık için yeni fırsatlar doğurduğu vurgulandı.

Konuyla ilgili ABD Dışişleri'nden yapılan açıklamada da ABD'nin Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki “tartışmaları” sularda araştırma yapmak için yayınladığı Navtex'ten haberdar olduğu belirtildi ve Türkiye'ye “Operasyon planlarını durdurma ve bölgede gerginliği artıracak adımlardan kaçınma” çağrısı yapıldı. 

AB'NİN TÜRKİYE'YE ŞARTI

Gelişmeler sırasında Yunanistan'da bulunan Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas da Yunan mevkidaşı Nikos Dendias görüşmesi sonrası “Türkiye'nin Doğu Akdeniz'deki sondaj faaliyetlerine ilişkin duruşumuz çok net. Uluslararası hukuka uyulmalı. AB-Türkiye ilişkilerinde ilerleme, ancak Ankara'nın Doğu Akdeniz'deki provokasyonlarını sonlandırması hâlinde mümkün” açıklaması yaptı. 

Berlin, geçen hafta Doğu Akdeniz'deki anlaşmazlığın çözümü için Türk ve Yunan yetkililer arasındaki gizli görüşmelere ev sahipliği yapmıştı. Görüşmeleri kamuoyuna Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu duyurmuş ve bu durum Yunanistan'da tepkiye neden olmuştu. Muhalefet, görüşmelerle ilgili bilgiyi Türk Dışişleri Bakanı'nın ağzından öğrenmeleri nedeniyle Mitsotakis'i eleştirmişti. 

'DAHA ÖNCE DE YAPTIK'

Yunanistan'dan yapılan açıklamalar ve şikayetlere yanıt Dışişleri Bakanlığı'ndan geldi. Sözcü Hami Aksoy, Oruç Reis'in araştırma yapacağı deniz alanının, Türkiye'nin Birleşmiş Milletlere (BM) bildirdiği kıta sahanlığı sınırları ve 2012'de Türk hükümeti tarafından Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına (TPAO) verilen ruhsat sahaları içinde olduğunu vurguladı. Aksoy, şöyle devam etti: “Söz konusu sahanın bir bölümünde Barbaros Hayrettin Paşa sismik araştırma gemimiz esasen geçmiş yıllarda faaliyette bulunmuştu. Hal böyle olmasına rağmen, Yunanistan bu araştırma faaliyetimize itiraz ederek, araştırma sahasının kendi kıta sahanlığında olduğunu iddia etmiştir. Yunanistan bu iddiasını başta Meis olmak üzere kendi ana karasından uzaktaki adalarının varlığına dayandırmaktadır. Yunanistan'ın bu maksimalist kıta sahanlığı iddiası uluslararası hukuka, içtihada ve mahkeme kararlarına aykırıdır.”

'YUNAN İDDİALARINI REDDEDİYORUZ'

Aksoy, yüz ölçümü 10 kilometrekare olan, Anadolu'ya 2 kilometre, Yunan ana karasına ise 580 kilometre uzaklıkta olan bir adanın 40 bin kilometrekare genişliğinde kıta sahanlığı alanı yaratmasının, rasyonel ve uluslararası hukuka uygun bir tez olmadığının altını çizerek, “Bu nedenle, Yunanistan'ın bu iddialarını reddediyoruz” ifadesini kullandı. Sözcü Aksoy, “Türkiye, bugüne kadar çeşitli vesilelerle her düzeyde dile getirdiği üzere Yunanistan'a diyalog çağrılarını yinelemekle birlikte, uluslararası hukuktan kaynaklanan meşru hak ve çıkarlarını müdafaa etmeye devam edecektir” değerlendirmesinde bulundu.